ذهن آگاهی چیست و چه تفاوتی با مدیتیشن دارد؟ + ۷ مزیت ذهن آگاهی
ذهن آگاهی و مدیتیشن را اغلب ما همیشه با هم اشتباه میگیریم و واقعا تفاوت آنها را نمیدانیم. بعد در مقالهای میخوانیم که باید مراقبه کنیم، سپس اشتباهی تمرینات ذهن آگاهی را انجام میدهیم و هیچ نتیجهای نمیبینیم!
بیایید مقدمه را بیش از این طولانی نکنیم و به سراغ تفاوت این دو مفهوم برویم.
بحث را با این سوال شروع میکنیم:
ذهن چیست؟
ذهن منبع نامشهود و نامحدودی است که جریان اطلاعات و انرژی را در مغز تنظیم میکند.
استاد علوم اعصاب، شونته جووان تیلور
پس ذهن آگاهی هم شامل قلمروهای آگاهی مغز، در دو بخش خودآگاه و ناخودآگاه است که هم ساختار و هم عملکرد آن را تحت تاثیر قرار میدهند.
بعضی جاهای دیگر ذهن آگاهی را ادغام ذهن و بدن تلقی میکنند.
حالا هر طور دوست دارید برداشتش کنید. در نهایت محققان یک تعریف خلاصه و جامع از این سه مفهوم ارائه کردند.
- مدیتیشن: مراقبه ذهن آگاهی، مراقبه محبت آمیز، مراقبه متعالی
- تمرینات Relaxation: تنفس دیافراگمی، آرام سازی پیشرونده عضلانی، تصویرسازی هدایت شده
- تمرینات حرکتی مراقبه: یوگا، تای چی، رقص، پیاده روی، تمیز کردن
اگر با دقت این مطالب را بخوانید در نهایت میبینید که فرق چندانی هم مابینشان نیست؛ ولی درکل روانشناسی مثبت مدیتیشن را بهعنوان یک تمرین یا ورزش ذهنی توصیف میکند. تمرین هم هدفش چیست؟ بهبود وضعیت سلامت.
ما با مدیتیشن وضعیت سلامت ذهنمان را بهبود میبخشیم.
درمقابل ذهنآگاهی یک کیفیت است، یک راه! راهی برای بهبود ارتباط با خود و محیط اطرافمان.
با این سه تعریف ساده یک نکته دیگر را هم میتوانیم ببینیم. ذهن آگاهی تنها جزئی از مدیتیشن است. پس اگر در درمانتان از واژه «ذهن آگاهی» استفاده شد، شما میتوانید با مدیتیشن هم آن را بهبود ببخشید، اما اگر گفتند باید مدیتیشن کنید، تمرینات ذهن آگاهی تنها بخش کوچکی از آن هستند.
مدیتیشن یک فعالیت است.
ذهن آگاهی وضعیتی از وجودمان است.
دکتر جان کابات زین، پیشگام در تمرین ذهن آگاهی مدرن و خالق برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی یا همان MBSR، هفت نگرش کلیدی ذهن آگاهی را منتشر کرده است که حتما برای شما هم مفید هستند.
البته به یاد داشته باشید که این موارد را میتوان در تمرینات مدیتیشن هم اعمال کرد و نتیجهی بهتری گرفت، اما تمرینات واقعی و اصیلی برای مدیتیشن نیستند.
۱- قضاوت نکردن
قضاوت کردن از یک گفتوگوی درونی سرچشمه میگیرد و اولین تاثیر مخرب را روی ذهن و وجود خودمان میگذارد. پس با ترک قضاوت کردن فکر نکنید که میخواهید به دیگران کمک کنید، شما اولین کمک را به خودتان میکنید. به روح و ذهن خودتان که این مقدار گفتوگوی منفی را از آن دور و بهجایش آرامش را برایش به ارمغان آوردهاید.
تمرین:
یکی از ویژگیهای منفیتان که دوست ندارید دیگران درمورد آن صحبت کنند را بنویسید. سپس سعی کنید بهجای آن ویژگی بد، آن را به یک لغت خوب و مثبت تبدیل کنید. با این کار کمکم ذهنتان را به تفکر مثبت هم عادت میدهید.
۲- صبر
صبر یا ظرفیت تحمل! از هر کدام میخواهید استفاده کنید.
ما انسانها باید ظرفیت تحمل خودمان را بالا ببریم تا در مواقع حساس هم بتوانیم از این گنجینه صبرمان استفاده کنیم. اما متاسفانه این روزها ما همه چیز را بهسادگی بهدست میآوریم و برای چیزی صبر طولانی مدتی بهکار نمیبریم. اگر غذا میخواهیم سریعا در یخچال را باز میکنیم، اگر فیلم بخواهیم سریع به دنیای اینترنت وصل میشویم و…
تمرین:
نام این تمرین تاخیر وصال است. برای هر چیز کوچکی و بزرگی که میخواهید و کاملا در دسترستان است، پنج دقیقه صبر کنید. بدین ترتیب شما هر روز از افکار و احساساتتان نسبت به هر چیز آگاه میشوید و بهراحتی برایش تصمیم میگیرید.
۳- اعتماد به کائنات
عنصر دیگری که به صبر گرهای همیشگی دارد، اعتماد است. آن هم اعتماد به کائنات.
این که با تمام وجودتان باور داشته باشید هر خوب و بدی که در حال رخ دادن است به نفع ماست. ذهنآگاهی به ما کمک میکند تا این موضوع را از اعماق وجودمان درک کنیم و بدانیم که مظهر همهی جهان، همیشه به نفع ما کار میکند.
تمرین:
به تجربیات بدتان نهایت احترام را بگذارید. اگر هم فکر میکنید الان در بدترین شرایط زندگیتان هستید که چه بهتر. همین الان به این سوالات پاسخ دهید:
- چه چیزی می توانم از این تجربه بیاموزم؟
- آیا این اتفاقات به من مسیری بهتر را نشان میدهد؟
- با این اتفاقات به چه چیزهای جدیدتری میتوانم فکر کنم؟
۴- ذهنتان را مبتدی نگه دارید!
دیدید وقتی بعد از کلاس معادلات دانشگاهی، یک معادله دو مجهولی ساده را هم که به آدم میدهند نمیتواند حل کند؟ در این مواقع مغز سخت فکر کردن را یاد میگیرد و همین موضوع آن را از مباحث راحت و ساده دور میکند.
در ذهن مبتدیان امکانات و راههای بسیاری وجود دارد، اما در ذهن متخصصان تعداد آن بسیار کمتر است.
شانریو سوزوکی
پس مغزتان را از عقاید پوسیده و حتی اشتباه گذشته رها کنید تا بتوانید پتانسیل فکر کردن را در خودتان افزایش دهید.
تمرین:
وقتی احساس کردید دارید از همان باورهای اشتباه گذشتهتان استفاده میکنید سریعا از خودتان سوال کنید که:
- من واقعا این موضوع را درک میکنم؟
- اگر افکار من در مورد این موضوع اشتباه باشند چه؟
۵- از مسیر هدفتان لذت ببرید
زندگی در یک جامعهی نتیجه محور قطعا چنین عواقبی را هم بههمراه دارد؛ اما تا کی میخواهید زندگی را به کام خود و اطرافیانتان زهر کنید؟ به نظر من که دیگر بس است!
تمرین:
یاد بگیرید از مسیر سفر لذت ببرید تا این شادیهای کوچک زندگی را از دست ندهید. برای این کار بهتر است از مراقبههای هدایتشده استفاده کنید. برای آشنایی بیشتر با این نوع مراقبه میتوانید از سایت آرامیا بهره ببرید.
حالا چند سوال ساده را هم از خودتان بپرسید.
- چه چیزهایی شما را خیلی سرحال میآورند و خوشحال میکنند؟
- چه کارهایی را دوست دارید انجام دهید حتی اگر برایشان هزینهای دریافت نکنید؟
۶- پذیرش
مسائل و مشکلات زندگیتان را بپذیرید. یعنی زندگی را بدون قضاوت و پیشداوری ادامه دهید.
تمرین:
- قضاوت در مقابل عدم قضاوت
- سرخوردگی در مقابل صبر
- تنبلی در مقابل عدم تلاش
اینها همه مسائلی هستند که به شما اجازه نمیدهند زندگیتان را بپذیرید. پس آگاهی عاطفی خود را افزایش دهید و سعی کنید نقاط ضعفتان را پیدا و درستشان کنید.
۷- رها کنید
حالا که مسائل زندگیتان را پذیرفتید، باید افکار منفی و مخرب ذهنتان را هم رها کنید. هر چیز سادهای! منظورم مفاهیم پیچیده زندگی نیستند؛ بلکه هر چیز کوچکی که شما را تحت فشار میگذارد را هم باید رها کنید.
تمرین:
مثلا میخواهید مدیتیشن کنید. در عکسها و برنامههای مختلف هم دیدهاید که در هنگام مدیتیشن مدل خاصی مینشینند و دستهایشان را با زاویهی خاصی روی هم قرار میدهند و خلاصه که یک مجسمهی تمام و کمال میشوند.
ولی این رفتار اصلا به شما حس خوبی نمیدهد. پس بدون حتی لحظهای فکر کردن آن را رها کنید.
بله اصلا مهم نیست که قوانین را رعایت کنید، تنها چیزی که مهم است آرامش داشتن شماست.
بین ذهن آگاهی و مدیتیشن باید کدام را انتخاب کنم؟
درنهایت انتخاب با شماست تا ببینید به کدام یک بیشتر احتیاج دارید. برای آشنایی بیشتر با فواید مدیتیشن پیشنهاد میکنم مقاله ۵ مورد از فواید مدیتیشن را مطالعه کنید تا با دید بازتری تصمیم بگیرید.
اما به نظر خود من مدیتیشن گستردهتر است و مطالب و فواید بیشتری را در بر میگیرد.
شاید از این نوشتهها هم خوشتان بیاید
0 دیدگاه