دلایل خستگی بعد از غذا خوردن؛ وقتی که کیسه‌ی انرژی بدن سوراخ است!

احساس خستگی بعد از غذا خوردن به یک پدیده‌ی شایع تبدیل شده و بیشتر هم، بعد از صرف ناهار اتفاق می‌افتد. اما آیا این یک اتفاق طبیعی است؟ اگر همیشه بعد از غذاخوردن چنین حالتی دارید، این می‌تواند نشانه‌ی وجود یک مشکل اساسی در بدن شما باشد. با این حال خبر خوبی هم وجود دارد؛ راهکارهای ساده‌ای هم هستند که به کمک آن‌ها، می‌توان از خواب‌آلودگیِ بعد از خوردنِ وعده‌های غذایی جلوگیری کرد.

شاید شما هم از خودتان می‌پرسید چرا همیشه بعد از خوردن چیزی، حس خستگی دارید. به همین دلیل قبل از ارائه‌ی آن راهکارها به دلایل این اتفاق می‌پردازیم که به کمک حل ریشه‌ای آن‌ها، می‌توانید سالم‌تر زیست کنید.

---

دلایل احساس خستگی بعد از غذا خوردن

برای رخوت بعد از خوردنِ غذا دلایل فراوانی وجود دارد، اما اگر این مسأله مداوما رخ‌ بدهد و روی زیست روزمره‌ی شما تأثیربگذارد، می‌تواند نگران‌کننده باشد. در ادامه چند مورد از اصلی‌ترین دلایل این اتفاق آمده است.

۱. حجم زیاد وعده‌های غذایی

اگر همیشه حس می‌کنید بعد از صرف ناهار نزدیک است که بخواب بروید، احتمالا به خاطر میزان غذایی است که می‌خورید. توضیح این علتِ خستگی بعد از غذا خوردن ساده خواهد بود: برای هضم این حجم غذا نیاز به صرف انرژیِ زیادی خواهد بود.

در نتیجه هرچه غذای درون بشقاب بیشتر، میزان رخوت بعد از خوردن آن هم بیشتر!

۲. بخشی از قضیه طبیعی است

بر اساس اطلاعات سایت Healthline روده‌ی ما برای هضم تمام غذای دریافتی نیاز به زمانی در حدود ۲ ساعت خواهد داشت. از همین رو بعد از میل صبحانه، ناهار یا شام حس کسلی خواهید داشت. این حالت بعد از ناهار بیشتر اتفاق می‌افتد؛ زیرا بلافاصله بعد از پایان محتویات بشقاب‌مان مجددا به سر کار یا انجام وظایف‌مان برمی‌گردیم. به جز آن کیفیت غذای خورده شده هم روی میزان بنیه‌ی بدنی بعد از صرف غذا تأثیرگذار خواهد بود.

۳. مصرف بیش‌اندازه‌ی غذاهای صنعتی

خوراکی‌هایی که پر از چربی‌های اشباع شده، کربوهیدارت‌های ساده و اسانس‌های مصنوعی هستند ارزش غذایی پایینی دارند. درنتیجه به‌جای آن‌که به شما نیرو بدهند، کالری بیش از اندازه‌ای را وارد جسم‌تان می‌کنند. علاوه‌بر دیر هضم بودن، این مواد سبب ورود میزان غیرمجازی از کربوهیدرات و چربی به بدن (که تنظیم قند خون را برهم‌ می‌زند) و التهاب عصبی نیز می‌شوند. نتیجه‌ی این فعل و انفعالات بیو-شیمیایی هم، فروکاهش انرژی در هنگام عصر خواهد بود.

۴. خوردن غذاهایی با پروتئین و کربوهیدرات بالا

زنگ هشدار را می‌شنوید؟! شما باید در طول روز، به اندازه‌ی کافی پروتئین و کربوهیدرات مصرف کنید. منظور این نیست که کلا این مواد را از سبد غذایی خود حذف نمایید. در حقیقت مصرف به اندازه‌ی این دو ماده‌ی مغذی به جلوگیری از خستگی بعد از مصرف غذا کمک می‌کند و روی سلامت عمومی شما هم تأثیرگذار است.

جا دارد این نکته هم گفته شود که برخی از مواد خوراکی می‌توانند باعث خواب‌آلودگی بعد از میل وعده‌های غذایی شوند. خوراکی‌های با درصد بالای پروتئین از جلمه ماهی سالمون، مرغ، لبنیات، سویا، تخم‌مرغ و حبوبات از میزان تریپتوفان بالایی برخوردار هستند. این ماده را می‌توان همچنین در بافت کربوهیدرات‌ها از جمله در پاستا، برنج، نان، بیسکوییت نمکی و شیرینی‌ها هم پیدا کرد. این آمینو اسید به بدن برای ترشح هورمون سروتونین کمک می‌کند که نتیجه‌ی آن، پدید آمدن احساس آرامش است. برخی دانشمندان متوجه شده‌اند دلیل این‌که بسیاری بعد از غذا کسل هستند، به همین مسأله بر می‌گردد.

بیشتر بخوانید: ۱۲ ماده غذایی برای تقویت مغز؛ در حد کامپیوتر زندگی کنید

۵. افزایش قند خون

کاملا طبیعی است بعد از وعده‌های غذایی قند خون بالا برود و پس از گذشت اندکی زمان، کاهش یابد. اما اگر بدن از سلامت برخوردار نباشد و حجم قند خون به طور غیرطبیعی تغییر کند، باعث کاهش توان و قوه‌ی فرد خواهد شد.

اگر فرد افزایش ناگهانی قند خون را تجربه کند، بدن مجبور به ذخیره‌سازی این حجم بالای انرژی خواهد بود. معمولا هم افرادی که از قند خون پایینی برخوردارند، میل زیادی به خوردن شیرینی دارند که به همین دلیل چرخه‌ی بالا مداوما تکرار خواهد شد.

۶. نخوردن برخی وعده‌های غذایی

یکی دیگر از دلایل خستگی بعد از غذا خوردن، مصرف ناکافی مواد خوراکی یا چشم‌پوشی از برخی وعده‌ها است که امروزه به اتفاقی شایع تبدیل شده. برخی اوقات متوجه نیستیم با نخوردن یک وعده غذایی، چه میزان زیادی از انرژی خود را از دست خواهیم داد.

مطالعات نشان داده‌اند عدم صرف وعده‌ها در زمان مناسب، دلیل کاهش توان بدنی خواهد شد و ما آن را با پرخوری در وعده‌های بعدی جبران می‌کنیم. نتیجه‌ی این گرسنگی طولانی و پرخوری متعاقبش، احساس کسلی و ناتوانی است.

۷. مصرف زیاد محرک‌هایی از جمله کافئین

هیچ اشکالی ندارد روزتان را با نوشیدن یک فنجان قهوه‌ی خوش عطر شروع کنید. این نوشیدنی اتفاقا یکی از مواد مغذیِ کمک‌کننده به حفظ سطح هوشیاری در طول روز است. اما مصرف چندین ماگ پر از قهوه می‌تواند سبب اثر عکس و ایجاد حس خواب‌آلودگی شود.

اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ دلیل آن ساده است:

میزان زیاد کافئین در نهایت باعث از بین رفتن اثر این ماده در افزایش انرژی می‌شود. این اتفاق به‌ویژه در صرف قهوه هنگام استراحت عصرگاهی یا بعد از نهار می‌افتد.

۸. تحرک ناکافی

شاید تعجب کنید و بپرسید «چه ارتباط مستقیمی بین فعالیت بدنی و حس خستگی بعد از ناهار وجود دارد؟» اما باید گفت وقتی شما فعالیت جسمی ندارید، به بدن احساس فقدان انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت‌ها و حفظ آگاهی دست می‌دهد. این مسأله نشان‌دهنده‌ی اهمیت وجود برنامه‌ی تمرینی در طول هفته است.

۹. الگوی خواب نامناسب

دلیل دیگری که شما بعد از وعده‌های غذایی چرت‌تان می‌گیرد، به کیفیت و میزان خواب‌تان برمی‌گردد. اگر خواب مناسبی نداشته باشید، بدن شما از استراحت مورد نیاز برای اجرای مجدد فعالیت‌های حیاتی (از جمله هضم) و تولید انرژی، محروم می‌ماند. از همین رو، روز بعد که سر میز غذا می‌نشینید نه تنها انرژی نمی‌گیرید، بلکه خسته‌تر هم می‌شوید. در نهایت وقتی به عصر می‌رسید نیز خواب‌تان می‌آید و نمی‌توانید به کارها برسید.

۱۰. بیماری

ممکن است بین خستگی بعد از غذا و مشکلات سلامت رابطه‌ای وجود داشته باشد. این اتفاق می‌تواند نشانه‌ی بیماری‌های زیر باشد. پس اگر حالت رخوت برای‌تان همیشگی است، با پزشک نیز مشورت کنید. این بیماری‌ها عبارتند از:

• دیابت

• کم‌خونی

• حساسیت غذایی

• مشکلات تیروئید

• آپنه (وقفه‌ی تنفسی در خواب)

• حساسیت به سلیاک

---

چگونه از احساس خستگی بعد از غذا خوردن جلوگیری کنیم؟

این که همیشه بعد از غذاخوردن بی‌حس‌وحال باشید علاوه بر ایجاد یک حس ناخوشایند، می‌تواند روی سبک زندگی شما نیز تأثیرگذار باشد. برای جلوگیری از مواجهه با چنین وضعیتی چندین راهکار در قسمت زیر معرفی شده است.

۱. نوشیدن میزان کافی آب

نوشیدن آب کافی کلید مهم برای حفظ کارایی بدن است. وقتی بدن‌تان را هیدراته می‌کنید، متابولیسم سریع‌تر می‌شود فرسودگی کم‌تری تجربه می‌کنید و از همین رو، انرژی بیشتری خواهید داشت.

۲. مصرف غذاهای کامل و استفاده از قندهای تصفیه شده

یکی از اهداف شما برای غلبه به بی‌حالی باید تنظیم میزان قند خون باشد.

برای انجام این کار لازم است مطمئن باشید که به‌اندازه‌ی کافی غذاهای کامل را مصرف می‌کنید و مصرف غذاهای فرآوری شده را کاهش داده‌اید. این کار می‌تواند خطر افزایش قندخون، میل به پرخوری و کمبود انرژی را کاهش دهد.

۳. به‌اندازه‌ی لازم در هر وعده غذا خوردن

تمرین خوردنِ آگاهانه می‌تواند بسیار بسیار مؤثر باشد. این کار نه تنها به شما کمک می‌کند قبراق بمانید، بلکه به داشتن هضمی راحت و انرژی فراوان هم منجر خواهد شد. تنها باید تا زمانی که حس می‌کنید نیاز بدن‌ رفع شده غذا بخورید؛ نه وقتی که حس می‌کنید دیگر تمام معده‌تان پر شده! پرخوری در مقابل خوردن تنها به‌اندازه‌ی میزان بدن در هر وعده، تنها سبب می‌شود احساس رخوت سراغ‌تان بیاید.

۴. اجتناب از گرسنگی طولانی و عدم‌صرف وعده‌های غذایی

از دیگر مشکلات بزرگی که باید از آن به‌طور جدی دوری کنید، همین مسأله است. وقتی در ساعت‌های معمول غذا می‌خورید، بدن‌‌شما توان بیشتری نیز در طول روز خواهد داشت. خیال نکنید گرسنه ماندن به شما کمکی خواهد کرد: چرا که در وعده‌ی غذایی بعد تمام آن گرسنگی را جبران می‌نمایید. در نتیجه باز هم سر و کله‌ی همان حس همیشگی پیدا می‌شود.

۵. فعالیت مستمر بدنی

هرچقدر که می‌توانید فعالیت بدنی داشته باشید. مجبور نیستید سراغ دوی ماراتن بروید تا سلامت بمانید. حتی انجام برخی تمرین‌های ساده‌ و مرسوم می‌تواند برای حفظ سلامت و توان شما مفید باشد.

۶. داشتن خواب باکیفیت

به‌اندازه‌ی کافی خوابیدن یکی از حیاتی‌ترین نیازهای بدن است. یک خواب باکیفیت حداقل بین ۷ تا ۹ ساعت طول می‌کشد. در آخر شب که می‌خواهید به رخت‌خواب بروید، چیزی نخورید؛ موارد مزاحم (از جمله تلفن همراه) را از خودتان دور کنید؛ چراغ‌هایی که می‌توانند باعث بی‌خوابی شوند را خاموش نمایید. این موارد برای ایجاد یک برنامه‌ی خواب مناسب بسیار کمک کار خواهد بود.

۷. مصرف متعادل کافئین

اگر لذت می‌برید که روزتان را با یک فنجان قهوه‌ی داغ شروع نمایید، این کار را حتما انجام دهید. اما به خاطر داشته باشید نوشیدن ۲ یا ۳ فنجان از این نوشیدنی در طول روز برای پرانرژی بودن کافی خواهد بود. بیشتر از این میزان باعث همان اتفاقاتی می‌شود که قبلا توضیح داده شد.

۸. داشتن یک رژیم غذایی متعادل

خوردن کافی مواد مغذی بدن شما را توان‌مندتر می‌کند و انرژی‌تان را هم افزایش خواهد داد. حواس‌تان باشد پروتئین، فیبر و چربی‌های سالم را در سبد رژیم غذایی‌ خود قرار دهید. با این کار هم بشقاب غذایی مغذی خواهید داشت و هم سفره‌تان رنگارنگ می‌شود.

---

حرف پایانی

اگر چه خستگی بعد از غذا خوردن اتفاق مرسومی است، اما با اصلاح برخی عادت‌های سبک زندگی می‌توان از اتفاق افتادن آن جلوگیری کرد. اگر حس می‌کنید میزان بی‌حالی شما بیشتر از حد معمول است، به کیفیت تغذیه، فعالیت روزانه، میزان استراحت و آزمایش‌های سنجش سلامت هم توجهی داشته باشید.

امیر آرام فر

TwitterLinkedIn

من امیر آرام‌فر هستم. در زندگی کارهایی زیادی کرده‌ام، اما هیچ چیز نوشتن نمی‌شود. چرا که به دنیا می‌توانم خیلی چیزها اضافه کنم. اگر دوست داشتید هم‌مسیر شویم، مشتاق خواهم بود!