همه چیز درمورد آلرژی + راهکارهایی برای درمان آن

اگر روزهایی از سال درگیر آلرژی هستید پس احتمالا می‌دانید که علائم آن چیست و چقدر می‌تواند آزاردهنده باشد. اینکه تنها با استشمام یک گل خوشبو، تا مدت‌ها آبریزش بینی داشته باشید و یا با نیش زنبور مجبور باشید مدت‌ها استراحت کنید اصلا چیز خوشایندی نیست. اما تا پایان این مقاله با ما باشید تا تمام جوانب آلرژی را برایتان توضیح دهیم.

آلرژی چیست؟

حتما می‌دانید که به طور معمول در کلیه مناطقی از بدن که با مواد خارجی در تماس هستند، سلول‌های ایمنی حضور دارند تا از ورود ویروس‌ها و میکروب‌ها جلوگیری کنند. گاهی اوقات بدن هنگام ورود مواد بی‌ضرر مثل گرده گل‌ها و یا برخی خوراکی‌ها یا تماس برخی مواد با پوست، آن‌ها را با مواد مضر اشتباه گرفته و نسبت به آن‌ها حملات تهاجمی انجام می‌دهد که در این هنگام در بدن حالت‌هایی مثل عطسه آبریزش، خارش و قرمزی رخ می‌دهد که به آن‌ها حالت‌های حساسیت یا آلرژی می‌گویند.

شاید بدن توقع داشته باشد که هنگام این کار از او تشکر کنید که از بدن شما در مقابل ورود مواد مضر محافظت می‌کند! اما بدن جان… گرد گل آخر؟ 😶

هنگام ورود مواد آلرژی‌زا بدن چگونه عمل می‌کند؟

هنگامی که بدن با مواد آلرژی‌زا مواجه می‌شود، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبولین می‌سازد تا این مواد را شناسایی کرده و به آن‌ها حمله کند. بنابراین، هنگامی که یک فرد مبتلا به آلرژی با چیزی که به آن حساسیت دارد تماس می‌گیرد (که می‌تواند با مصرف آن، تنفس یا حتی لمس آن اتفاق بیفتد)، پروتئین‌های آن ماده روی آنتی‌بادی‌های ایمونوگلوبولین می‌چسبند، که در نهایت باعث تحریک شما می‌شود و حساسیت رخ می‌دهد! 😣

به گفته کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده، در این مرحله بدن هیستامین را آزاد می‌کند. هیستامین مولکولی است که پیام‌ها را بین سلول‌ها جابه‌جا و ارسال می‌کند. آزاد شدن هیستامین به سیستم ایمنی بدن شما می‌گوید که مبارزه شروع شده است. و اینجاست که آبشاری از پاسخ‌های فیزیکی جریان پیدا می‌کند و شما یک واکنش آلرژیک را تجربه می‌کنید.

واکنش‌های آلرژیک رایج هستند و اغلب در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از قرار گرفتن فرد در معرض آلرژن ایجاد می‌شوند.

این رخدادها می‌توانند فوری باشند، مانند زمانی که شخصی با یک گربه وارد اتاقی می‌شود و شروع به عطسه کردن می‌کند یا غذایی که به آن حساسیت دارد می‌خورد. یا ممکن است به تعویق بیفتد و طولانی شود، مانند قرار گرفتن در یک جاده ناتمام بارانی.

لارا گراس، دکتر، متخصص آلرژی و ایمونولوژیست در بیمارستان پرسبیتریان تگزاس

اما اگر برخی از این واکنش‌های دفاعی زمان درازی در بدن شما بمانند، مانند آلرژی‌های فصلی گرده که به نظر می‌رسد در تمام بهار یا پاییز ادامه داشته باشد، می‌تواند منجر به عوارض دیگری شود.

واکنش‌های طولانی مدت می‌تواند منجر به عفونت‌های ثانویه مانند سینوزیت میشود.

دکتر گراس

چه کسی بیشتر در معرض آلرژی قرار می‌گیرد؟

هر کسی ممکن است واکنش آلرژیک داشته باشد. اما طبق گفته کلینیک مایو، اگر سابقه خانوادگی آلرژی یا آسم یا شرایط آلرژیک دیگری داشته باشید، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.

چه چیزی باعث واکنش آلرژیک می‌شود؟

به‌طور خلاصه هر چیزی!

مواد معلق در هوا مانند گرده، شوره حیوانات خانگی، کپک یا کنه‌های گرد و غبار، غذاهایی مانند بادام زمینی، آجیل درختی، گندم، سویا، ماهی، صدف، تخم مرغ، یا حتی شیر، سم ناشی از نیش یا نیش حشرات، برخی داروها، به عنوان مثال، آنتی بیوتیک‌های مبتنی بر پنی‌سیلین، موادی مانند لاتکس یا پلی استر و… حتی ممکن است شما به ماهی هم حساسیت داشته باشید. اما اگر می‌خواهید راه جایگزینی برای دریافت فواید ماهی داشته باشید حتما مقاله ۱۳ فایده روغن ماهی که از آن بی‌خبرید! را مطالعه کنید.

این‌ها برخی از رایج‌ترین مواد آلرژی‌زا هستند. البته موارد دیگری هم وجود دارد. همه ما افرادی را دیده‌ایم که به برخی فلزات و یا یک کرم یا لوسیون آلرژی دارند.

علائم واکنش آلرژیک معمولی چیست؟

در مرحله اول نباید واکنش‌های آلرژی را دست‌کم بگیرید و فکر کنید که با یک عطسه ساده تمام می‌شوند. ممکن است اکثر اوقات که بدن شما با چیزی که دوست ندارد تماس پیدا می‌کند، با تحریک خفیف یا درد و ناراحتی‌های کوچک پاسخ دهد؛ اما در برخی موارد واکنش‌های آلرژیک شدید حتی می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد!

برخی از علائم ساده و متوسط آلرژی

• خارش عمومی
• بینی گرفتگی
• عطسه کردن
• بثورات پوستی
• چشم های قرمز، خارش دار، آبریزش

و اما خطرناک

• دل درد
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال
• سرفه
• سفتی در سینه
• احساس برافروختگی یا قرمزی صورت
• احساس سرگیجه یا سبکی سر
• احساس اضطراب
• داشتن مشکل در تنفس یا بلع
• تورم در قسمت‌های مختلف بدن از جمله چشم، صورت یا زبان
• تپش قلب

• آنافیلاکسی (یک واکنش واقعا ناگهانی و شدید که ممکن است باعث تورم گلو شود و تنفس را دشوار کند.)

شاید این واکنش‌ها در زمان کوتاهی از بین بروند و این بسیار خوب است؛ اما اگر مشکلتان جدی باشد پس قطعا به همین سادگی حل نمی‌شوند.

علاوه بر این، برخی از آلرژن‌ها احتمال دارد که علائم خاص و بیشتری را ایجاد کنند. به‌عنوان مثال، آلرژی غذایی اغلب باعث سوزش دهان، تورم صورت و یا احتمالا آنافیلاکسی‌ می‌شود؛ در حالی که گرده یا ذرات هوا بیشتر احتمال دارد که عطسه، آبریزش بینی یا اشک زدن چشم‌ها را به‌دنبال داشته باشد.

چگونه علائم آنافیلاکسی را تشخیص دهیم؟

واکنش‌های آلرژیک ملایم به‌طور معمول در شرایط اضطراری پزشکی قرار نمی‌گیرند، اما آن‌هایی که شدید هستند قطعا خطرناکند. همانطور که ذکر شد، آنافیلاکسی واکنشی ناگهانی است که ممکن است زندگی‌شما را به خطر بیندازد. این واکنش اکثر اوقات در مواجه مواد غذایی خاص، حشرات، فلفل قرمر، لاتکس یا آلرژی‌های دارویی رخ دهد. برای آشنایی بیشتر با آنافیلاکسی می‌توانید از طریق سایت اسنپ دکتر اقدام کنید.

برخی از علائم شایع آنافیلاکسی

• فلاش یا پوست کم‌رنگ
• یک زبان یا گلوی متورم
• خس‌خس درد یا دشواری تنفس
• پالس بسیار ضعیف یا سریع
• کاهش فشار خون شما
• احساس سرگیجه داشتن
• اسهال، گرفتگی معده یا استفراغ

برای درمان آلرژی چه کنیم؟

در اولین مرحله شما باید از آلرژن دور شوید. اگر احساس کردید هر یک از علائم بالا را دارید اول خودتان را از هر کدام از موارد قبلی که ذکر کردم دور کنید. حتی اگر می‌دانید به مکان خاصی حساسیت دارید باز هم سریعا از آن جا دور شوید.

برای درمان سریع از چه داروهایی استفاده کنیم؟

• آنتی‌هیستامین‌ها: این دارو همانطور که از نامشان پیداست مانع تحریک بیشتر واکنش‌های آلرژی می‌شوند و در این راه به شما کمک می‌کنند. به این منظور می‌توانید قرص‌های بدون نسخه مانند بنادریل یا کلاریتین یا قطره‌های چشمی که به‌طور خاص با آنتی‌هیستامین برای تسکین علائم شما ساخته شده‌اند را خریداری کنید. آنتی‌هیستامین‌های تجویزی نیز به‌صورت اسپری بینی و قطره چشم در دسترس هستند.

• ضد‌احتقان‌ها: ضد‌احتقان‌ها داروهایی هستند که با کاهش تورم و التهاب در مخاط مجاری بینی یا چشم، احتقان را تسکین می‌دهند. این داروها باید به‌طور موقت برای کمک به رفع احتقان سینوسی استفاده شوند و به صورت قرص و اسپری بینی موجود هستند. به‌طور‌کلی، می‌توانید آن‌ها را در داروخانه‌ها پیدا کنید، اما اگر علائم شدیدتری دارید باید از نسخه‌های قوی‌تر این دارو استفاده کنید.

• کورتیکواستروئیدها: این گونه داروها به توقف التهاب مرتبط با آلرژی کمک می‌کنند. این‌ محصول اشکال مختلفی دارد، از جمله قطره‌های چشمی، استنشاقی، اسپری بینی، داروهای خوراکی و کرم‌ها که کرم‌ها عموما برای درمان علائم پوستی استفاده می‌شود. بسته به شکل و قدرتشان، می‌توانید برخی از آن‌ها را در داروخانه خریداری کنید. به عنوان مثال، اگر بخواهید مدل استنشاقی آن را خریداری کنید نیاز به نسخه پزشک دارد.

• Mast cell stabilizers: اگر آنتی‌هیستامین‌ها برای شما فایده ندارند، می‌توانید به این دسته از داروها مراجعه کنید. Mast cell stabilizers به جلوگیری از ترشح مواد شیمیایی که باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شوند کمک می‌کند. این محصولات به صورت اسپری بینی OTC یا قطره‌های چشمی تجویزی در دسترس هستند.

• ایمونوتراپی: این روش معمولا زمانی توصیه می‌شود که سایر درمان‌های واکنش آلرژیک موثر واقع نشده باشند. با این روش به تدریج در معرض آلرژن‌ها قرار می‌گیرید به این امید که بدن شما نسبت به آن‌ها واکنش نشان ندهد و شما بتوانید به تدریج مشکل خودتان را برطرف کنید. البته این روش یک درمان خانگی نیست و برای آن باید به کلینیک‌های تخصصی مراجعه کنید.

• بیولوژیک‌ها: یکی دیگر از داروهای تجویزی بیولوژیک‌ها هستند که می‌توانید در صورت عدم کمک سایر درمان‌ها آن را امتحان کنید. بیولوژیک‌ها قسمت‌هایی از سیستم ایمنی بدن شما را هدف قرار می‌دهند که با ایجاد واکنش آلرژیک درگیر هستند تا از بروز آن جلوگیری کنند. البته این روش هم نیاز به نسخه پزشک و درمان تحت نظر او دارد.

• واکسن‌های Epinephrine: برای درمان آنافیلاکسی استفاده می‌شود و با سرنگ و به‌صورت تزریقی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

باز هم شما خودتان بهتر متوجه زندگی خودتان هستید. پس اگر می‌دانید که مثلا به گرده گل حساسیت دارید باید به پزشک مراجعه کنید. چراکه این مشکل می‌تواند شما را دائم‌العلامت کند و این موضوع در دراز مدت به شما آسیب خواهد رساند.

درمان آنافیلاکسی

اگر خودتان یا شخص دیگری علائم آنافیلاکسی را نشان داد فورا با ۱۱۵ تماس بگیرید. بدون کمک‌های پزشکی، آنافیلاکسی می‌تواند به سرعت بدتر شود و حتی تهدید کننده زندگی باشد. در حالی که منتظر رسیدن اورژانس هستید، سعی کنید تا حد امکان آرام بمانید و هر کاری که می‌توانید برای مدیریت علائم انجام دهید.

مثلا اگر می‌دانید کسی به نیش زنبود حساسیت دارد پس پوست را از قسمتی که نیش زده شده خراش دهید تا کمی خون از آن بیاید. درنظر داشته باشید که این ناحیه را اصلا نباید فشار دهید.

فردی که دچار آلرژی شده را بخوابانید و پاهایش را ۱۲ اینچ بالاتر از سطح زمین قرار دهید.

دکتر گوپتا: درک این نکته بسیار مهم است که هرگز نباید از داروهای طبیعی یا خانگی برای مدیریت واکنش‌های آلرژیک شدید استفاده کنید. تنها از داروهایی شیمیایی، برای درمان واکنش‌های جدی استفاده کنید. به یاد داشته باشید، یک واکنش جدی می‌تواند شما را در معرض خطر آنافیلاکسی قرار دهد. پس اگر احساس کردید علائم شدید هستند حتما با اورژانس تماس بگیرید.

اما اگر علائم خفیفی دارید

• شست‌وشوی بینی با استفاده از آب و نمک
• استفاده از کمپرس خنک
• جارو کردن مواد آلرژی‌زا مانند شوره حیوانات
• استفاده از دستگاه فیلتر هوا HEPA
• استفاده از دستگاه رطوبت ساز
• عدم استفاده از گیاهان دارویی

خط آخر

با وجود تمام این راهکارها باز هم ممکن است مثلا داروهای گیاهی برای شما خیلی مفید باشند، اما اگر به گرده خاصی از آ‌ن‌ها حساسیت داشته باشید دیگر کار خراب می‌شود. پس باز هم باید به این نکته خیلی توجه کنید که همیشه با پزشک مخصوص خودتان در ارتباط باشید. واکنش‌های آلرژیک یک درمان مشخص ندارند و از هر فردی تا فرد دیگر متفاوت هستند.

اگر تجربه خاصی در زمینه درمان مشکلات آلرژی دارید حتما با ما درمیان بگذارید تا بقیه هم از این راهکار‌ها استفاده کنند.

شهرزاد کیانی‌نژاد