انقلابی در سلامت؛ فواید پروتئین که تا کنون نمی‌دانستید!

فواید پروتئین تا چه حد است؟ اصلا تا حالا به این فکر کردید که مغز ما از چه تشکیل شده است؟ چیست که تا این اندازه ما را باهوش و یا فردی معمولی نشان می‌دهد؟ این همه مطالبی که می‌خوانیم در کجا جای داده می‌شوند؟🤔

قسمت اعظم مغز از آب و اسیدهای چرب ساخته شده است و افزایش عملکرد انرژی آن بستگی به جریان ثابت گلوکز دارد و اینکه روزانه چه مقدار آب می‌نوشید؛ اما خب حتما در جریان هستید که مصرف زیادی گلوکز باعث انباشته شدن آن در برخی نقاط بدن هم می‌شود و در درازمدت به بدنتان آسیب می‌زند. بنابراین گزینه مناسبی نیست. ترکیبات دیگری هم هستند تا بتوانید برای افزایش کارایی مغزتان از آن‌ها بهره ببرید. برای همین سر اصل مطلب می‌رویم. فواید پروتئین و تاثیر آن بر مغز!

جالب است بدانید که درصد بسیار کمی از مغز ساخته شده از پروتئین است، اما پروتئین می‌تواند به عنوان یکی از بهترین‌ سوخت‌های مغز شمرده شود. مانند بنزین برای ماشین! هیچ جای ماشین از بنزین ساخته نشده، اما بنزین بهترین سوخت برای ماشین است.

نورون‌های مغز که برای انتقال اطلاعات و برقراری ارتباطات در حال انجام فعالیت هستند برای بقا و انجام بهتر کارشان به اسیدهای‌ آمینه احتیاج دارند؛ ازطرفی دیگر اسیدهای آمینه بلوک‌های سازنده پروتئین هستند. به همین دلیل برای ساخت انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز پروتئین بهترین گزینه است تا بهتر و سریع‌تر پیام‌ها به اعضای مختلف بدن برسند. این‌ها به این معنی هستند که پروتئین برای سلامت و عملکرد مطلوب مغز ضروری است. علاوه بر این، کمبود پروتئین می‌تواند به‌طور غیرمستقیم از طریق عملکرد ضعیف مغز بر سایر اندام‌های ما تأثیر بگذارد.

اما شاید سوال اینجا باشد که چگونه پروتئین بر سلامت مغز تأثیر می‌گذارد و همچنین چگونه می‌توانیم با رعایت رژیم غذایی، عملکرد مغز خود را بهینه کنیم.

پروتئین از مغز در برابر زوال و پیری محافظت می‌کند.

داشتن یک رژیم غذایی با پروتئین بالا باعث کاهش میزان آمیلوئید بتا در بدن ما می‌شود، که پیش‌ساز بیماری آلزایمر است. در مطالعه‌ای که بر روی بیش از پانصد سالمند انجام شد، محققان به این نتیجه رسیدند:

افرادی که روزانه ۱۲۰ گرم پروتئین مصرف می‌کردند نسبت به افرادی که مصرف روزانه آن‌ها فقط ۵۴ گرم بود، سطح آمیلوئید بتا کم‌تری داشتند.

مطالعه دیگری که بر روی ۹۲۰ سالمند انجام شد نشان داد افرادی که از رژیم غذایی سرشار از پروتئین، همراه با سبزیجات برگ‌دار فراوان و چربی‌های سالم پیروی می‌کنند، دارای مغز پرجنب‌وجوش‌تری هستند و دیرتر نیز دچار زوال مغز می‌شوند.

شاید دنبال دلیل باشید و توقع داشته باشید از راه‌های علمی فواید پروتئین و تاثیرش بر مغز را اثبات کنم، اما متاسفانه باید بگویم که دقیقا مشخص نیست که پروتئین چگونه بر روی سطح آمیلوئید بتا تاثیر می‌گذارد، اما خب تاثیر می‌گذارد! و لطفا تا مدتی بدون دلیل علمی این را از ما بپذیرید تا بتوانید بر روی سلامت مغزتان تاثیرات مثبت بگذارید!😍

برخی معتقدند که این تاثیر پروتئین بر قلب و کاهش فشار خون است که روی مغز هم تاثیر می‌گذارد!

نظریه‌ای که منطقی به نظر می‌رسد و بسیاری از محققان نیز با همین موضوع موافق هستند تاثیر پروتئین بر کنترل وزن است. پروتئین به شما کمک می‌کند احساس سیری کنید، به این معنی که کم‌تر احتمال دارد قند التهابی و کربوهیدرات تصفیه شده بخورید. حفظ وزن سالم و کاهش سطح التهاب‌های قندی، هر دو برای سلامت بدن، به‌ویژه سلامت قلب و مغز ضروری هستند.

اگر مقدارهای متفاوت را در تمام وعده‌های غذایی خود جای دهید به نتیجه مطلوب می‌رسید. برای مثال در صبحانه خود تخم مرغ و یا کره بادام‌زمینی، در ناهار مرغ و یا بلدرچین و در شام یا میان‌وعده‌های خود از غذاهای پروتئین‌دار استفاده کنید تا از فواید پروتئین عقب نمانید.

پروتئین باعث رشد مغز در نوزادان و کودکان نوپا می‌شود.

این طور که از تحقیقات برمی‌آید پروتئین برای نوزادان و کودکان نوپا به همان اندازه که برای سالمندان مهم است، اهمیت دارد. در طول بارداری و سه سال اول زندگی، پروتئین برای رشد اولیه مغز بسیار حیاتی است. کمبود پروتئین در این مراحل اولیه رشد می‌تواند منجر به کوچک‌تر شدن مغز و یا نورون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز شود که نتیجه نهایی آن کاهش محتوای DNA و RNA است. اگرچه نورون‌ها عمدتا از گلوکز تغذیه می‌کنند و از چربی ساخته می‌شوند، اما برای برقراری ارتباط با یکدیگر و کنترل فرآیندهای بدنی متعددی که برای رشد و تکامل حیاتی و ضروری هستند، به فواید پروتئین نیاز دارند.

سطح اشتها و نوع رفتار تحت تاثیر میزان مصرف پروتئین است.

شاید برایتان جای تعجب باشد که آنچه می‌خورید نه تنها بر روی بدن بلکه بر روی اخلاق و نحوه رفتارتان نیز تاثیر می‌گذارد! کمبود پروتئین در واقع می‌تواند عملکردهای شناختی را کاهش دهد؛ زیرا کمبود پروتئین مواد شیمیایی موجود در مغز را که سطح انرژی، خلق‌وخو و اشتهای ما را کنترل می‌کنند را از بین می‌برد.

البته کاش قضیه به همین جا ختم می‌شد و کمبود پروتئین تنها روی احساسات تاثیر می‌گذاشت. در واقع، کمبود پروتئین در رژیم غذایی ممکن است شما را به برخی از انواع اوتیسم، ADHD، صرع، افسردگی، اضطراب بی‌دلیل و سایر اختلالات خلقی دچار کند که باز هم مسائل به همین جا ختم نمی‌شوند و مضرات آن گسترده‌تر است! برای خواندن مطالب جذاب درباره رابطه تغذیه و افسردگی می‌توانید مقاله بایدها و نباید‌های رژیم غذایی برای کاهش افسردگی را مطالعه کنید.

ظهر خسته به خانه برمی‌گردید و تنها چیزی که نیاز دارید بشقاب پری از برنج همراه با نان‌های گوناگون است! خوشمزه است و برای رفع گرسنگی مناسب! اما آیا تا به حال دقت کرده‌اید که یک وعده غذایی سنگین که پر از کربوهیدرات است باعث ایجاد احساس خستگی و تنبلی در شما می‌شود؟ دلیل هم این است که این کار باعث تولید تریپتوفان در مغز می‌شود.🤔

تریپتوفان یک انتقال دهنده عصبی است که سطح سروتونین را افزایش می‌دهد و باعث ایجاد احساس سنگینی خواب ‌آلودگی می‌شود؛ اما خب اگر به جای این میزان برنج، از مواد پروتئین‌دار استفاده می‌کردید نه تنها نیازی به خواب بعد از ظهر نداشتید، بلکه سرشار از انرژی بودید! چرا که باعث افزایش اسید آمینه تیروزین می‌شود. تیروزین موجود در مواد پروتئین‌دار برای ایجاد دوپامین و نوراپی نفرین، دو انتقال دهنده عصبی که انرژی و هوشیاری را افزایش می‌دهند، بسیار مفید است؛ خب تمام این‌ها بستگی به رعایت رژیم غذایی نیز دارد. نمی‌توانید میزان قابل‌توجهی پروتئین مصرف کنید و از سوی دیگر الکل، شکر، کربوهیدرات‌های فرآوری شده، کافئین و… را نیز بی‌رویه مصرف کنید و توقع بدنی سالم را داشته باشید.

پروتئین بر تولید هورمون‌ها تاثیر می‌گذارد.

همه ما گاهی بی‌حال و بی‌انرژی هستیم و روزهایی هم هستند که از شدت انرژی می‌توانیم کوهی را جا‌به‌جا کنیم. افسانه‌هایی هستند که می‌گویند وقتی یک روز بی‌انرژی هستید حتما اتفاق ناگواری قرار است رخ دهد؛ اما خب این‌ها افسانه‌ هستند. حقیقت ماجرا تمام و کمال به غذاهایی مربوط است که وارد بدنمان می‌کنیم!😊

اگرچه برخی هورمون‌ها از چربی ساخته می‌شوند، اما بسیاری از این هورمون‌ها ساخته شده از پروتئین هستند و از آن نیز تغذیه می‌کنند. ارتباط هورمون‌ها بسیار شبیه انتقال دهنده‌های عصبی است، فقط کمی کندتر. آن‌ها برای سلامت باروری، سلامت تیروئید، کبد، مغز و بسیاری موارد دیگر ضروری و حائز اهمیت هستند.

شاید با خودتان فکر کنید که بدن می‌تواند به‌تنهایی این مواد را تولید کند اما باید بگویم که آمینو اسیدهای ضروری و با کیفیت موجود در پروتئین توسط بدن قابل تولید نیستند. این بدان معناست که برای حفظ تعادل هورمونی مناسب، باید آن‌ها را از طریق رژیم غذایی مصرف کنیم.

مصرف صحیح پروتئین بر توانایی آنزیم‌ها و عملکرد صحیح هورمون‌ها تاثیر می‌گذارد.

پروتئین‌ها دقیقا مثل ژیمناستیک‌ها عمل می‌کنند! البته از لحاظ انعطاف‌پذیری.

این مواد کوچک، ضروری و مفید می‌توانند خود را به شکل آنزیم‌های ضروری برای رشد مغز درآورند و به انتقال‌دهنده پیام‌ها و دیگر سلول‌های مغز کمک کنند.

چگونه با داشتن رژیم غذایی صحیح، به سلامت مغزمان کمک کنیم؟

احتمالا با آوردن اسم پروتئین همگی یاد مرغ و تخم‌مرغ و بلدرچین و… میفتید و با خود فکر می‌کنید که اگر تا این میزان فرآورده‌های حیوانی در غذای خود جای دهید پس دیگر نام این رژیم نیست و بیشتر شبیه تن‌پروری است! اما اشتباه نکنید. منابع طبیعی بسیاری هم هستند که سرشار از پروتئین هستند و شما می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

شیر سویا، دانه سویا، انواع دانه‌ها، مغزها و حبوبات، سبزیجاتی که برگ سبز دارند و هزاران مورد دیگر که می‌توانید در تمام مغازه‌ها پیدایشان کنید. این موارد نه‌تنها قیمت پایینی دارند بلکه سالم هستند و کالری بالایی نیز وارد بدن شما نمی‌کنند.

نحوه مصرف کربوهیدرات

من هم می‌دانم که همه ما به کربوهیدرات‌ها احتیاج داریم و اگر نتوانیم آن‌ها را به بدنمان برسانیم شب از گرسنگی خواب نمی‌رویم. پس بهترین راه این است که از کربوهیدرات‌های پیچیده و غنی استفاده کنید. از نان‌هایی که شامل شکر می‌شوند استفاده نکنید و اجازه دهید بدنتان مدتی از شکر دور باشد. نان‌هایی که منبع غنی دارند مانند نان سبوس‌دار، نان جوانه گندم و… بهترین انتخاب هستند.

پروتئین را به مرحله بسته بندی در نیاورید!

فکر نکنید که هر چه بیشتر پروتئین مصرف کنید مغز هم قوی‌تر و بدن سالم‌تر می‌شود. به قول یکی از بزرگان هر چیزی کمش دارو، متوسطش غذا و زیادش سم است.

لازم است بدانید که پروتئین در بدن ذخیره نمی‌شود و مقدار اضافی آن دفع می‌شود… حیف این ماده مفید است که الکی بیرون ریخته شود. پس بخورید و بیاشیامید و از فواید پروتئین بهره‌مند شوید، اما اسراف نکنید!

در هر وعده به مقدار مورد نیاز از آن مصرف کنید و مراقب باشید که از تمام غذاهای موجود در هرم غذایی استفاده کنید. از سبزیجات گرفته تا گوشت و کلسیم و کربوهیدرات.

خط آخر

به غذاهایی که امروز مصرف کرده‌اید نگاهی بیندازید و ببینید که به اندازه کافی پروتئین مصرف کرده‌اید؟ اگر استفاده نکردید پس حتما دست به‌کار شوید و این ماده ضروری را به بدنتان برسانید. البته شاید امروز امکانش را نداشته باشید، اما از فواید پروتئین غافل نشوید!😉

شهرزاد کیانی‌نژاد