بازاریابی ویروسی چیست؟ و آیا خوب کار می‌کند؟

به عنوان یک بازاریاب، احتمالا عبارت «بازاریابی ویروسی» یا «Viral Marketing» به گوش‌تان خورده است. گاهی اوقات در محیط کسب و کار به بازاریابی دهان به دهان هم شناخته می‌شود. اما این بازاریابی ویروسی دقیقا چیست و چطور می‌توان یک بازاریابی ویروسی راه انداخت؟

در این مقاله، اطلاعاتی برای شناخت بهتر بازاریابی ویروسی و توانایی پیاده‌سازی آن در برند خود ارائه می‌کنیم. هم چنین شما را با مثال از شرکت‌هایی که به این روش تبلیغات کرده‌اند و موفق شده‌اند، آشنا خواهیم کرد. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

بازاریابی ویروسی چیست؟

اگر با اینترنت و فضاهای مجازی سروکار داشته باشید، احتمالا کلمه وایرال را شنیده‌اید؛ ویدیوهای وایرالی، ترندهای وایرال شده تیک‌تاک و میم‌هایی که سرتاسر توییتر دست به دست می‌شوند. اما این وایرال شدن چطور به محیط بازاریابی راه پیدا می‌کند؟

بازاریابی ویروسی، مدلی از بازاریابی‌ست که کاربران شبکه‌های اجتماعی بدون هیچ گونه وابستگی به برند شما و از روی میل و خواست خودشان و بدون دریافت پاداشت محتوای شما را به اشتراک می‌گذارند و درباره آن صحبت می‌کنند. در واقع، این یک تکنیک تبلیغاتی قوی برای پخش شدن سریع محتوای شما در فضای مجازی می‌باشد.

---

بازاریابی ویروسی تا چه اندازه جواب است؟

پاسخ کوتاه: جواب است!

اما به طور کلی به نوع محتوایی که تولید می‌کنید و به اشتراک می‌گذارید وابسته می‌باشد. تمام محتواهایی که به این هدف توسط شرکت‌های مختلف تولید شده‌اند، موفق به وایرالی شدن در فضای مجازی نبودند. و همینطور بسیاری از محتواهای بازاریابی ویروسی، به آن مفهوم که مد نظر سازندگان بود، در فضاهای مجازی تفسیر نشدند.

اما با وجود این مسائل و به طور کلی، بازاریابی ویروسی به خوبی کار می‌کند و می‌تواند به راهی عالی برای شناخته شدن برند شما تبدیل شود.

---

۳ مثال عالی برای بازاریابی ویروسی

بزنید برویم سراغ چند نمونه از بازاریابی‌های ویروسی موفق در شبکه‌های اجتماعی که می‌توانند به شما در ایده‌پردازی کمک کنند.

۱- چالش سطل آب یخ ALS

قطعا چالش سطل آب یخ را یادتان هست! این چالش به عنوان یک تفریح در سال ۲۰۱۴ توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی آغاز شد و رونق گرفت. کاربران به طور خود مختار، سطل آب یخ روی سر خود می‌ریختند و فیلم می‌گرفتند. این کار به هدف آگاهی رسانی درباره بیماری ALS و کمک به موسسه خیریه مربوط به این بیماران انجام شد.

این کار اولین بار توسط فردی به نام کریس کندی انجام شد؛ او به خاطر دوست‌اش که دچار این بیماری بود اینکار را انجام داد و هدف‌اش آگاهی رسانی جمعی درباره ALS بود. چالش از اینجا شروع شد و انجمن ALS متوجه افزایش چشمگیر کمک‌ها به این موسسه شد.

بعد از آن، این موسسه شروع به همکاری کرد و کمپینی برای آن راه‌ انداخت. افراد مشهوری مثل اپرا وینفری و بیل گیتس هم این چالش را انجام دادند و به موسسه کمک کردند. در نهایت این خیریه توانست ۱۱۵ میلیون دلار کمک مالی تنها در عرض هشت هفته به دست آورد.

۲- Dunk in the Dark که توست Oreo راه افتاد.

چیزی که می‌توان از آن به عنوان یک نبوغ نام برد، حرکت Oreo در زمان قطعی برق سال ۲۰۱۳ می‌باشد. Oreo با یک توییت ساده، از قطعی برق آن سال برای دیده شدن استفاده کرد.

برق رفت؟ اشکالی نداره.

Oreo

همین؟؟ بله همین!

Oreo طی یک حرکت سریع، توییتی زد که هنوز هم جز بهترین‌های ۲۰۱۳ است. زمانی که شرکت‌های معروف، میلیون‌ها دلار هزینه صرف تبلیغ برندشان می‌کردند، Oreo با صفر دلار هزینه توییتی زد که ماندگار شد.

این نشان می‌دهد که بازاریابی ویروسی، همیشه برنامه‌ریزی شده نیست؛ و گاهی اوقات تنها یک تیر در تاریکی‌ست و جواب می‌گیرد!

۳- مسابقه پس زمینه مجازی توسط Zoom

گاهی اوقات، موقعیت‌های مناسب برای بازاریابی ویروسی خودشان به وجود می‌آیند. زمانی که مردم جهان به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، مجبور به قرنطینه و کار از راه دور بودند، Zoom برای برگزاری جلسات کاری و گردهمایی‌های مجازی به محبوبیت جمعی رسید.

آن‌ها از موقعیت پیش آمده استفاده کردند و کاربران را دعوت به شرکت در مسابقه پس زمینه‌های مجازی Zoom کردند. با اینکار، توانستند ایده‌ها‌ و طرح‌های نو و جذابی برای پس زمینه‌های Zoom بدست آورند.

زومی‌های عزیز! بهترین پس زمینه‌ از نظر شما چه شکلی‌ست؟ این فرصت طلایی‌ست برای اینکه خلاقیت‌تان را به نمایش بگذارید و برنده شوید!! ما آماده‌ایم که با طرح‌های شما شگفت‌زده شویم!

Zoom

نتیجه چی شد؟ بیش از ۵۰ هزار نفر برای شرکت در مسابقه ثبت نام کردند. (و البته که سه نفر از آن‌ها هم موفق به دریافت جوایز شدند.)

و به علاوه‌ی تعداد زیادی پس زمینه زوم که قابل سفارشی‌سازی و دانلود هستند.

یک بازاریابی ویروسی مثل این، نمونه بارزی از تبدیل یک موقعیت بد به یک فرصت عالی‌ست. بسیاری از کاربران در خانه‌های خود قرنطینه بودند و مسابقه زوم، راهی برای سرگرمی و به نمایش گذاشتن خلاقیت کاربران‌اش ایجاد کرد.

---

نکات کلیدی بازاریابی ویروسی

قصد دارید بازاریابی ویروسی را برای برند خودتان امتحان کنید؟ چند عنصر کلیدی وجود دارد که باید هنگام اجرا این روش در نظر داشته باشید.

جسارت

اگر می‌خواهید دیده شوید، نباید بترسید! سنجیده جلو بروید و نترسید!

ببینید مخاطبان شما چه کسانی هستند و از چه مدل محتوایی لذت می‌برند. و در عین حال آینده را تصور کنید! یعنی ببینید بعد از وایرال شدن، چگونه دیده می‌شوید و این دیده شدن به قیمت فحش خوردن نباشد! البته که اگر واقع بین باشیم، معمولا وایرال‌ها با واکنش‌های منفی روبرو می‌شوند. اما باید سبک سنگین کنید تا اعتبارتان از بین نرود.

اعتبار

نمی‌توانید به زور وارد یک تبلیغات ویروسی شوید! محتوای شما باید معتبر، همراه با نبوغ و اصیل باشد. با وجود اینکه نکاتی برای انجام بازاریابی ویروسی وجود دارد (که داریم بیان می‌کنیم)، اما بخش بزرگی از این مدل بازاریابی شانس است!

بنابراین بهتر است که اعتبار محتوای خود را حفظ کنید و اگر وایرال نشد، مشکلی نیست. دوباره و دوباره امتحان کنید.

ارتباط

مثال Oreo را به خاطر دارید؟ پیدا کردن یک ارتباط به موقع چقدر توانست به تبلیغات‌اش کمک کند! گاهی اوقات، هوشمندی و پیدا کردن یک ارتباط به موقع، تنها چیزهایی‌ست که برای وایرالی شدن نیاز دارید.

به میم‌های پرطرفدار و یا چالش‌های تیک‌تاک سری بزنید؛ ببینید آیا می‌توانید از آن‌ها برای جذابیت بیشتر تبلیغات‌تان استفاده کنید یا خیر. اما به یاد داشته باشید که ارتباط کلید اصلی است. حتما رابطه‌ای برای تبلیغ و محتوای ترند شده پیدا کنید وگرنه ممکن است حتی نتیجه عکس بدست آورید.

احساسات

برقراری ارتباط عاطفی با مخاطبان، یکی دیگر از عناصر موفقیت در بازاریابی ویروسی‌ست. اگر تبلیغ شما به گونه‌ای باشد که مردم بتوانند به خوبی آن را حس کنند، احتمال آنکه آن را با دوستان و آشنایان خود به اشتراک بگذارند بیشتر می‌شود.

قابلیت منتشر شدن

و قطعا محتوای شما باید راحت منتشر شود! اگر کاربران هیچ راه ساده‌ای برای به اشتراک گذاشتن محتوای شما نداشته باشند، تبلیغات شما پتانسیل وایرالی شدن را از دست می‌دهد. به عنوان نمونه، محتوایی که فقط بتوان در توییتر و فیس‌بوک منتشر کرد، به کار تمام ایرانیان نمی‌آید. خوب است که محتوا امکان به اشتراک گذاشته شدن در واتس‌آپ و اینستاگرام را نیز داشته باشد.

---

چطور یک کمپین بازاریابی ویروسی درست کنیم؟

۵ نکته بالا را خوب به ذهن سپردید؟

حالا بیایید کمی دقیق‌تر به این مسئله بپردازیم. در این جا شش قدم اساسی داریم که می‌تواند شما را در این زمینه راهنمایی کند.

۱- مخاطبان خود را بشناسید.

اگر می‌خواهید محتوایی داشته باشید که حسابی وایرال شود، باید آن را مخصوص جامعه هدف‌تان تولید کنید. دانستن الگوهای اشتراکی، رفتار آنلاین و الویت‌های محتوایی مخاطبان از اهمیت بالایی برخوردار است.

برای شناخت بهتر مخاطبان، می‌توانید پرسونای جامعه هدف کسب و کارتان را تنظیم کنید. این کار به شما کمک می‌کند که بدانید دقیقا باید برای چه کسانی محتوا تهیه کنید.

۲- بدانید برای چه می‌خواهید وایرال شوید.

همانند راه‌اندازی هر کمپین دیگری، اینجا هم نیاز دارید که ابتدا اهداف‌تان را مشخص کنید. آیا قصد دارید درباره یک موضوع اطلاع‌رسانی کنید؟ یا قصد دارید تعداد فالوورهای‌تان را افزایش دهید؟ یا برنامه این است که محصول بیشتری را به فروش برسانید؟

اینکه بدانید دقیقا چه می‌خواهید و اهداف شما چه هستند، کمک می‌کند که برنامه‌ریزی بهتری برای تبلیغات و تشکیل کمپین خود داشته باشید.

۳- نوع محتوای وایرالی خود را مشخص کنید.

انواع مختلفی از محتوا وجود دارد که احتمال وایرال شدن‌شان زیاد است. شما باید تصمیم بگیرید که کدام گزینه بهتری برای کسب و کار شما خواهد بود.

به مدل محتوای مثال‌هایی که ارائه کردیم نگاه کنید. آن‌ها می‌تواند برای ایده گرفتن خیلی خوب باشند. اینجا هم تعدادی از بهترین مدل‌های محتوا برای وایرال شدن را می‌گوییم:

• چالش‌ها
• مسابقات
• موضوعات داغ روز (ترندها)
• میم‌ها
• ویدیوها

ویدیوها تا حد زیادی ساده‌ترین راه برای ایجاد یک محتوای ویروسی هستند، اما می‌توانند نسبت به سایر مدل‌ها، هزینه‌های بیشتری داشته باشند و مدت زمان بیشتری برای تولیدشان نیاز باشد.

اگر به دنبال یک راه سریع می‌گردید، میم‌ها و ترندها می‌توانند مناسب‌تر باشند. اما توجه داشته باشید که تیم بازاریابی به خوبی این میم‌ها و ترندها که مرتبط با برند شما هستند را به خوبی شناسایی کند. و اشتراک‌گذاری آن‌ها منطقی باشد و به کار شما بخورد!

اگر مایلید درباره بازاریابی با میم اطلاعاتی بدست آورید، مقاله «بازاریابی با میم؟!» را مطالعه کنید.

۴- زود توجه‌ها را به سمت خود جلب کنید.

میم‌ها به راحتی توجه‌ها را به سمت خود می‌کشند. اما اگر مشغول ساخت ویدیو هستید، باید توجه داشته باشید که این ویدیو باید بتواند نظر مخاطب را خیلی زود جلب کند، وگرنه کاربران حاضر به تماشای آن تا انتها نخواهند بود.

۵- یک مفهوم را در ذهن مخاطب جا بندازید، نه بیشتر!

بازاریابی ویروسی باید ساده باشد. باید یک نکته اصلی داشته باشد و مخاطب را به این طرف و آن طرف نکشاند! اینکه بتوانید پیام اصلی خود را در یک جمله خلاصه کنید، کلید داشتن یک کمپین وایرالی‌ست که قابلیت این را دارد فراگیر شود!

یک نکته را همیشه به یاد داشته باشید: جذابیت محتوای شماست که آن را فراگیر می‌کند، با اجبار و این دست راه‌ها، محتوای شما به این روش تبلیغ نمی‌شود. پیشنهاد می‌کنیم آن را ساده و در عین حال تو دل برو نگه دارید!

۶- و در نهایت بسازید و منتشر کنید.

حال که می‌دانید چه نوع محتوایی می‌خواهید بسازید و قرار است چه پیامی را به مخاطبان انتقال دهید، وقت‌اش است که شروع کنید به ساختن. هر نوع محتوایی که تصمیم دارید را بسازید و منتشر کنید.

توجه کنید که احتمال اینکه در بازاریابی ویروسی موفق نشوید وجود دارد. همانطور که بسیاری از شرکت‌های دیگر هم در این روش با شکست‌هایی مواجه می‌شوند. اما اگر هم‌چنان ادامه دهید و محتواهای مختلف را امتحان کنید و آن‌ها را تجزیه و تحلیل کنید، در نهایت ممکن است به آنچه که می‌خواهید برسید.

بازاریابی ویروسی یک راه عالی برای تبلیغ محتوا و درنهایت افزایش درآمد می‌باشد و شانس در این نوع بازاریابی حرفی برای گفتن دارد! اما شما با تلاش و کسب تجربه می‌توانید احتمال بدست آوردن این شانس را افزایش دهید.

شکیبا رخشانی